Villa L

In opdracht van een gezin met drie kinderen ontwierp het Rotterdamse architectenbureau Powerhouse Company een 1300 vierkante meter tellende villa in de bossen ‘bij Utrecht’. Ondanks de aanwezigheid van energie-intensieve voorzieningen als een zwembad, zorgt onder meer een op aardwarmte draaiende warmtepomp ervoor dat de CO2-uitstoot van de woning bijna nul is.

‘Villa L’ luidt de wat mysterieuze naam van het project, dat architectenbureau Powerhouse Company een nominatie opleverde voor de Mies van de Rohe awards. De naam verwijst naar de naam van de familie die de opdracht gaf. “En dat is meteen alles wat ik over de eigenaren mag zeggen”, maakt projectleider Stijn Kemper duidelijk.” Zelfs over de locatie van de villa mag hij niet concreter zijn dan ‘vlakbij Utrecht’, en het feit dat de woning in een bosrijk gebied ligt - niet zomaar vanaf de weg door geïnteresseerden te bekijken.

Via Rau Architecten, met wie Powerhouse Company het project samen realiseerde, kwam de opdracht voor de villa op het bureau van Kemper terecht. “De eigenaar wilde voor zijn gezin met drie jonge kinderen een huis dat ze helemaal naar hun eigen hand konden zetten, en waarin de kinderen prettig konden opgroeien.” Door tegenslag bij de bouwvergunning duurde het in totaal vier jaar voordat deze droom van de familie L gerealiseerd kon worden. Maar inmiddels wonen zij een jaar in hun drie verdiepingen van in totaal 1300 vierkante meter tellende villa in het groen, met in de nabije omgeving geen buren te bekennen.

In nauw overleg met de opdrachtgever werd de indeling van het huis bepaald, wat resulteerde in drie van karakter heel verschillende woonlagen. De begane grond is de belangrijkste leefruimte, met woonkamer en keuken die via een kolomvrije glazen gevel uitzicht geven op de tuin op het zuiden, een bijkeuken, tv-kamer en twee studeerkamers aan de noordkant. Op de eerste etage slaapt de familie. Deze verdieping bestaat uit een aaneenschakeling van volumes die gelegen zijn op een groendak. Kemper: “Iedere slaapkamer is als het ware een afzonderlijk huisje. Het groendak geeft het idee van een tuin.” De etage telt vijf slaapkamers en een wasruimte.

De ondergrondse verdieping biedt ruimte aan een zwembad, fitnessruimte, gastenverblijven en opslagruimte.

Macbook

Een strakke, nette inrichting met tegelijkertijd comfort en warmte, luidde de wens van de opdrachtgever. Kemper combineerde daartoe gladde, harde materialen in het exterieur met warm hout binnen in de woning. Kemper: “De gevel is grotendeels van glas waardoor binnen en buiten nauw met elkaar in contact staan. Aan de zijde van de studeerkamers hebben we het glas laten overgaan in gepolijste travertin natuursteen, . Dit is een steen met een rustige structuur, die op een groter oppervlakte heel licht lijkt, bijna geelwit. De dichte volumes aan de kant van de studeerkamers vormen voor het oog een balk die de grote open ruimte aan de zuidkant ondersteunt.” Alle buitendeuren op de begane grond zijn van geanodiseerd aluminium, ‘het materiaal dat je ook ziet op de buitenkant van een Macbook’. “Het ontstaat doordat via een elektrochemisch proces een beschermlaag is toegevoegd aan gewoon aluminium, geeft een mooie, chique metallook en biedt de mogelijkheid om met kleuren te spelen.”

Binnen in de villa voegde Kemper een aantal meubelelementen toe van Italiaans notenhout, zoals inbouwboekenkasten, wandelementen en de traptreden. “We hebben een aantal notensoorten met elkaar vergeleken. De Italiaanse is wat zachter en lichter dan bijvoorbeeld de Amerikaanse variant. Dat gaf de doorslag.”

Voor de vloer in de woonkamer, de kelder en bij het zwembad werd gekozen voor grote keramische beige tegels van 1.20 bij 1.20. De studeer-, tv- en slaapkamers kregen vloerbedekking.

Trap

De trap is het onderdeel van het project waar Kemper naar eigen zeggen de meeste voldoening uit haalde. Kemper: “In eerste instantie gingen we uit van alleen een volledig stalen trap, ook de zijkanten, maar dat bleek in de gewenste vorm niet goed te realiseren. Door de complexe vorm moest de trap eigenlijk als één geprefabriceerd element gemaakt worden, en dit bleek erg problematisch qua gewicht en het inhijsen/plaatsing in het huis. Samen met de staalleverancier, de aannemer en de meubelmaker zijn we ter plekke gaan puzzelen op de beste oplossing. De trappenbouwer opperde om het staal als frame te gebruiken en dit met hout af te timmeren en vervolgens te stucen. Dat is het uiteindelijk geworden. Voor het oog zijn de traptreden nu van hout, maar van binnen zit een stalen frame. Het was spannend, want deze variant konden we niet helemaal op papier uitwerken. Ter plekke hebben we onderzocht hoe de kromming precies moest lopen en hebben we het idee vertaald naar de werkelijkheid. Zo kwam de trap op een heel organische manier tot stand. Alleen het stalen frame was op de millimeter uitgetekend. “Ik heb er wel een enkele slapeloze nacht van gehad”, lacht Kemper, “maar het was mooi om te zien hoe uiteindelijk alle disciplines samen kwamen: stucwerk, staal en hout.”

Zonnestudie

Ook duurzaamheid stond hoog op het wensenlijstje van de opdrachtgever. Een scala aan duurzame manieren van energievoorziening, verwarming en ventilatie zorgen ervoor dat de woning ‘nagenoeg’ geen CO2 uitstoot: pv-panelen, zonnecollectoren, een grijswatersysteem en een groot warmtepompsysteem dat het huis door middel van aardwarmte verwarmt en koelt. De wanden hebben een Rc-waarde van 5 tot 6, tegenover de gebruikelijke waarde van 3,5 die het Bouwbesluit voorschrijft. De instraling van de warmte in de zuidelijk gelegen glazen gevel wordt beperkt door middel van overstekken. “We hebben met een 3d-model een zonnestudie uitgevoerd om ervoor te zorgen dat vooral in juli en augustus de opwarming door instraling van de zon wordt beperkt.” Het groendak fungeert tegelijkertijd als isolator en waterbuffer. Voor de kamers op de verdiepingen gebruikte Kemper verduurzaamd hout. “Dit hout is zodanig bewerkt dat het verslechteren van het hout wordt vertraagd, waardoor het met minder onderhoud langer mee kan.”

Een particuliere opdracht als deze verschilt in vele opzichten van een ‘normale’ klus, vertelt Kemper. “Niet alleen hadden we veel intensiever contact met de opdrachtgever, waardoor we tijdens het project echt een band met het gezin hebben opgebouwd; ook waren opdrachtgever en gebruiker dezelfde. Bij de meeste projecten is dat niet het geval. Door de korte lijnen konden we soms heel snel tot overeenstemming komen, maar over sommige keuzes wilde de opdrachtgever juist langer nadenken. Dat is begrijpelijk: voor het gezin was dit natuurlijk ook een heel spannend traject waarin ze niet overhaast wilden beslissen. De kans is groot dat ze maar één keer in hun leven zelf een villa laten bouwen.”